thiên văn kế (astrolabe) Muhammad ibn Hamid al-Asturlabi đã tạo nên một kiệt tác cơ khí vượt xa trí tưởng tượng đương thời: ổ khóa tổ hợp bốn vòng xoay với hơn 4,2 tỷ khả năng kết hợp. Được chế tác bằng đồng thau dưới triều đại Seljuk, mỗi vòng xoay sử dụng tám chữ cái Ả Rập, chạm khắc tinh xảo và sắp xếp theo hệ thống cho phép vô số biến thể mã số, khiến việc dò tìm trở nên gần như bất khả thi vào thế kỷ 12.
Phần thân khóa được trang trí bằng hoa văn hình học và thư pháp Ả Rập khắc sâu, trong đó có tên al-Asturlabi và niên đại chế tác, thể hiện rõ niềm tự hào của người thợ về tác phẩm của mình. Vào thời kỳ này, Isfahan không chỉ là trung tâm thương mại mà còn là cái nôi của khoa học, kỹ thuật và mỹ thuật Hồi giáo, nơi các xưởng thủ công kết hợp trí tuệ toán học với óc sáng tạo để tạo ra những cơ cấu phức tạp đến mức nhiều thế kỷ sau mới được tái hiện ở phương Tây.
Sáng chế của al-Asturlabi gợi nhớ tới tài năng của al-Jazari – nhà cơ khí đương thời nổi tiếng với các máy tự động và hệ thống thủy lực tinh vi. Cả hai đều thuộc nhóm những bậc thầy đã đưa kỹ thuật Hồi giáo trung cổ lên tầm cao chưa từng có, tạo tiền đề cho các nguyên tắc bảo mật hiện đại.
Ngày nay, chiếc khóa này được lưu giữ tại các bảo tàng lớn như Museum of Fine Arts ở Boston, nơi nó tiếp tục kể câu chuyện về thời kỳ mà các nghệ nhân Isfahan không ngừng thách thức giới hạn của công nghệ và thẩm mỹ.
No comments:
Post a Comment